"Wer einige Übung im Übersetzen von Träumen hat, wird allerdings sofort daran gemahnt werden, daß das Eindringen in enge Räume, das Öffnen verschlossener Türen zur gebräuchlichsten sexuellen Symbolik gehört (..)"¹

Wie enige ervaring met het vertalen van dromen heeft, wordt er uiteraard meteen aan herinnerd dat het betreden van nauwe ruimten en het openen van gesloten deuren tot de meest voorkomende seksuele symboliek behoren.

Na in de vorige les zeer veel websites te hebben onderzocht, en wel vooral sites die verwijzen naar andere sites en dus de rol vervullen van metasites, zullen we in deze les nader stilstaan bij online woordenboeken die aan specifieke sectoren van kennis en wetenschap zijn gewijd.

Ik wil beginnen met culinaire zaken, waarvoor de site Epicurious Food Dictionary kan worden geraadpleegd op het adres

En hier komt het woord "quiche", compleet met uitspraakinstructie voor Engelstaligen:

Zoals we zien is de structuur die van een glossarium of verklarende woordenlijst; het gaat er niet zozeer om vertalingen te geven als wel om uit te leggen waarom het gaat. Een ander type site is Provence Beyond (Beyond the French Riviera) http://www.beyond.fr/food/dictionary.html, dat een Frans-Engels en Engels-Frans woordenboek van enige gastronomische termen bevat.

Als we van het voedsel naar levende vissen gaan, hebben we bijvoorbeeld het aan vissen gewijde meertalige woordenboek. De talen zijn IJslands, Latijn, Noors, Deens, Duits, Frans, Engels, Faroerees, Spaans en Portugees. Men vindt het op het adres

http://www.hafro.is/undir_eng.php?ID=22&REF=3 en het wordt verzorgd door het IJslands instituut voor marineonderzoek. Het werkt heel eenvoudig: men kiest een van de aangegeven talen en verkrijgt een lijst van alle vissoorten in die taal. Door op één ervan te klikken krijgt men een vertaling in alle talen. Als ik bijvoorbeeld kies voor "Latijn" en klik op "abramis vimba", dan verschijnt:

pisces , Fiskar,

Op het adres http://www.acronymfinder.com/ vindt men de Acronym Finder, een site die het mogelijk maakt de betekenis van afkortingen te reconstrueren. Dat is heel makkelijk wanneer men een afkorting kent maar niet weet of zich niet precies herinnert waarvoor die staat. Als ik bijvoorbeeld "ISO" zoek, vind ik als resultaat:

Dat betekent dat als ik, zoals in dit geval, geloof dat ik op zoek ben naar een vaste afkorting, maar het daarentegen gaat om een gewone afkorting², de zoekmachine mij toch antwoord geeft.

Op medisch gebied bestaat een zeer uitgebreid glossarium op de site http://www.online-medical-dictionary.org/, die de simpele naam Medical Dictionary Online draagt. De voornaamste beperking ervan is dat het een eentalige woordenlijst in het Engels is, maar hij is dermate uitgebreid en zo goed op gezet dat hij toch een goede basis kan vormen, al was het maar voor definities, zoals in het volgende voorbeeld:

We moeten opmerken dat de Engelse medische term vaak in de hele wereld bekend is, zodat we door die in te voeren in de zoekmotor en de taal die ons op dat moment interesseert op te geven, gewoonlijk goede resultaten behalen.

Op het gebied van de informatica bestaan honderden woordenboeken en glossaria. Een die heel goed gemaakt én volledig is, staat op de site http://www.computer-dictionary-online.org/ en heet Computer Dictionary Online. Als iemand zich niet laat intimideren door het informaticajargon – dat bijna altijd van Engelse herkomst is – en wil blijven begrijpen wat hij leest of te horen krijgt, dan kan hij deze site raadplegen, die ook voor vertalers erg geschikt is. Op dit gebied onderscheiden vertalers zich vooral door hun linguïstische en syntactische vaardigheden, want voor wat het lexicon betreft kan men niet om de overheersende versie heen, die bijna altijd Engelstalig is. Als we zoeken naar de term "I/O", dan krijgen we als resultaat:

Op juridisch vlak is vertalen vaak erg complex doordat de in de verschillende landen geldende wetten niet isomorf zijn, en dus veelal onvertaalbaar. Vertalen op dit vlak betekent meestal simpelweg juridische praktijken van een ander land beschrijven, waarbij de termen veelal ook in de taal van het origineel gehandhaafd blijven. Anders riskeert men door vertalingen te gebruiken de verkeerde indruk te wekken dat het gaat om een wet die betrekking heeft op het land van de doeltekst in plaats van een beschrijving van een soortgelijke (maar verschillende) wet die van kracht is in het land van de brontekst.³

Er bestaan echter beperkte omgevingen waarin tussen bepaalde talenkoppels enige overeenkomst valt vast te stellen, zoals men ziet bij een bezoek aan de site

Verklarende, eentalige woordenboeken zijn echter zeer verbreid. Ik wil hiervan met name de Legal dictionary online vermelden, die staat op de site

http://www.legal-dictionary.org/i-legal-terms.asp.

Voor wat de commerciële terminologie betreft, bestaan er verschillende glossaria en woordenboeken op het internet. Een van de meest volledige en veelzijdige is de Triccionario, dat staat op de site

http://www.managespain.com/scripts/diccionario.asp. Het gaat hier om een drietalig woordenboek (Engels, Spaans en Duits) van de terminologie van de koophandel, dat 180.000 termen rijk is. Als we bijvoorbeeld "marketing" invoeren in de sectie vanuit het Engels, dan krijg ik als resultaat "Absatzwirtschaft, f" in het Duits en "mercadotecnica, f" in het Spaans.

Vaktalige woordenboeken komen steeds meer voor op het internet en vaak gaat het hierbij om de vrucht van samenwerking tussen gebruikers. In de volgende les gaan we nog verder met onze rondgang langs de telematische hulpmiddelen voor vertalers.

FREUD SIGMUND, Die Traumdeutung (1902),