"Die Verlegung in die Kindheit wird in anderen Träumen auch anders ausgedrückt, indem Zeit in Raum übersetzt wird."1
De overbrenging naar de kindertijd wordt in andere dromen ook anders geuit, daar tijd in ruimte wordt vertaald.
Wat ik in de vorige les heb gezegd had te maken met de computer, die een hoofdrol speelt in het werkzame leven van een vertaler. Maar ook de randapparatuur moet met de grootste zorg worden gekozen.
Het beeldscherm is een van de belangrijkste componenten van een computerinstallatie die een vertaler moet uitkiezen. Hij kijkt er immers vele uren per dag tegen aan. Gezien het feit dat een beeldscherm licht geeft, en het licht dat de vertaler in staat stelt te lezen, aan en uit gaat (ook al gaat het om intervallen die niet altijd als zodanig met het blote oog te zien zijn), is het ritme waarmee dit aan en uit gaan (of geflikker) plaats vindt bepalend voor de vermoeidheid waarmee oog en gezichtsvermogen te maken krijgen.
Elk scherm bestaat voorts, al naar gelang de definitie (de graad van gedetailleerdheid van het beeld), uit een hoger of geringer aantal puntjes (bekend als pixels). De frequentie waarmee het lichtsignaal wordt vernieuwd, of te wel, flikkert in elke pixel (dat wil zeggen, in elk puntje waaruit het beeld bestaat) draagt in meerdere of mindere mate bij aan de vermoeidheid van de ogen. Wanneer de frequentie erg hoog is, slaagt het oog er niet in– zelfs niet onbewust– om de flikkering waar te nemen, en raakt dus veel minder vermoeid.
Het beeldscherm moet voor een vertaler minimaal een frequentie hebben van 80 Hertz. Dit beperkt de vermoeidheid in hoge mate. Dit betekent dat men 99% van de goedkope aanbiedingen, waarbij gewoonlijk een laag geprijsde monitor in een "pakket" is opgenomen, naar de prullenbak moet verwijzen2. Maar een goed beeldscherm is een goede investering, zowel omdat die de gezondheid ten goede komt, als omdat het scherm de langstlevende component van de computer is: het komt voor dat men alle componenten moet vervangen maar het scherm niet, doordat het veel minder snel slijt.
Ook de positie van de vertaler voor het scherm is van belang. Op schrijftafels van kleine afmetingen komen grote schermen te dicht op de ogen te staan, en dat is niet gezond. De afstand tussen oog en beeldscherm moet minimaal een meter bedragen. Als de beschikbare ruimte geen andere oplossingen toestaat, zijn platte beeldschermen heel handig, doordat ze naar de rand van het bureau kunnen worden geschoven of zelfs aan de muur worden opgehangen. Op deze wijze kunnen minimaal vijfendertig centimeter afstand tussen scherm en ogen gewonnen worden, namelijk het verschil tussen de vijfenveertig centimeter van een traditioneel scherm van 17 inch en de tien centimeter dikte van een flat screen monitor.
De videokaart hoeft niet veel te kunnen, want die wordt vooral ontwikkeld met het oog op grafische toepassingen en videogames, die veel meer van zo’n kaart vragen. Tekstverwerkers, vertaalgeheugens en woordenboeken vragen niet veel prestaties op dit vlak.
Andere essentiële componenten – waaraan verkopers vaak te weinig aandacht besteden - zijn voor de vertaler het toetsenbord en de muis. Het toetsenbord is zo belangrijk omdat van de vormgeving ervan veelal de gezondheid van handen en armen van de gebruiker afhangt. Het merendeel van de goedkopere toetsenborden is gericht op gebruikers die vooral de muis gebruiken (bijvoorbeeld voor videogames), en meer in het algemeen voor applicaties met een laag gehalte toetsaanslagen en veel geklik. De vertaler daarentegen zit het grootste deel van zijn tijd te typen. Als hij bijvoorbeeld twintig pagina’s met regelafstand 1,5 à 2 per dag produceert, betekent dit veertigduizend toetsaanslagen, plus alle aanslagen die niet correct zijn (typfouten, doorhalingen, herschrijvingen, functietoetsen enz.). Vele "ziekten" die samenhangen met de technologie doen zich voor als pijn aan handen en pols, veroorzaakt door een verkeerde houding en onbewust wrijven met de handpalm tegen de rand van het toetsenbord en door defecte toetsen.
Het is erg belangrijk voor de vertaler te kiezen voor producten van de allerhoogste kwaliteit, zowel voor wat het toetsenbord als voor wat de muis betreft. Het prijsverschil kan gigantisch zijn (het kan wel oplopen tot 900%) maar doordat het om relatief goedkope onderdelen gaat (vergeleken met bijvoorbeeld het beeldscherm), is het echt de moeite waard om hierop niet te bezuinigen.
De toetsen moeten zacht zijn (de vingers staan bloot aan heuse spierstress en daarom moet de druk van de toets, op zich beschouwd een beweging met een belachelijk klein energieverbruik, dat echter indien vermenigvuldigd met het aantal keren per dag dat de toets wordt ingedrukt, leidt tot behoorlijke verschillen in verbruik), nooit haperen of vast blijven zitten, en gemakkelijk te reinigen zijn. Er kunnen beter geen nutteloze toetsen aan zitten, die door sommige producenten worden toegevoegd om naïeve kopers te trekken. De randen moeten zo zacht mogelijk zijn en de hoeken gerond, zodat de handen zich snel kunnen bewegen zonder enig ander contact dan dat tussen vingertop en toets. De hand moet onbelemmerd over de toetsen kunnen vliegen.
Een optie die ik adviseer is om deze beide componenten in draadloze versie aan te schaffen, zodat ze gemakkelijker zijn te gebruiken op een werkblad dat vol ligt met boeken en naslagwerken.
Het ideale bureau is hoefijzervormig, met de vertaler in het midden gezeten. De diepte moet bij gebruik van een flat screen monitor 70 centimeter bedragen, en de beide zijvleugels kunnen dan 50 centimeter diep zijn, waarbij in het midden een ruimte van ongeveer een meter overblijft voor de stoel van de vertaler (dus van circa 25 centimeter rechts en links van het toetsenbord (zie Afb. 1).
Albeelding 1: De ideale werkplek van de vertaler.
Het werkblad waarop het toetsenbord komt te liggen moet ongeveer vijftien centimeter lager liggen dan het blad van het eigenlijke bureau, terwijl de diagonalen van het scherm elkaar moeten kruisen ter hoogte van de ogen van de vertaler. Vaak is het nodig om het scherm op een voet te plaatsen om dit te bereiken.
De stoel moet zo mogelijk in hoogte regelbaar zijn en draaibaar, zodat hij op zo’n hoogte kan worden afgesteld dat de vertaler als hij rechtop zit zijn ellebogen op dezelfde hoogte heeft als het toetsenbord. Zo wordt voorkomen dat er onbewust wrijving ontstaat door een te lage stoel. Als de stoel daarentegen te hoog is, zou de rug van de vertaler in een verkeerde, kromme stand komen te staan, waardoor rug- en schouderklachten kunnen ontstaan. Een optimale oplossing bieden de Noorse stoelen zonder rugleuning, die zijn voorzien van een soort kniesteun die de gebruiker ertoe dwingt zijn benen gevouwen te houden onder een hoek van negentig graden, waardoor een hoek ten opzichte van de romp ontstaat van 120-135 graden (dus niet van 90!). Op deze wijze worden verkeerde houdingen van de rug onmogelijk en dus voorkomen (zie Afbeelding 2).
Albeelding 2: vertaler in ergonomische werkpositie
Legenda: a) monitor; b) werkblad van het bureau; c) werkblad voor het toetsenbord; d) hoogte van de ellebogen van de vertaler; e) knie onder een hoek van 90°; f) hoogte van de ogen en snijpunt van de diagonalen van het scherm.
Schema:
